background

GAZİANTEP'TE SÖYLENEN

ATASÖZLERİ

Atasözleri

İçeriklerin izah ve detayları kitaptadır.

451. Çalışan giyer icig bicig, çalışmayan bulamaz azıcık.

Çalışan g꼐yer ıcıg bıcıg, çalışmıyan bulamaz ac꼘ycıg.
452. Çalışmayla zengin olunsaydı bütün eşekler zengin olurdu.

Çalışm꼐ynan zengin oss꼐ydı bütün eşşegler ze꼴gin olurdu.
453. Çam ağacından odun, dilenci kızından kadın olmaz.

Çam 꼃cından odun, dilençi gızından gadın olmaz.
454. Çam ağacının közü olmaz, yalancının sözü olmaz.

Çam 꼃cını꼴 꼶özü olmaz, yalançını꼴 sözü olmaz.
455. Çapıtlıya çalı düşman.

Çabıdliya çalı düşman.
456. Çarşı iti ile ava gidilmez.

Çarşı itiynen ava g꼐dilmez.
457. Çarşı iti sürü beklemez.

Çarşı iti sürü beglemez.
458. Çayır çürümez, eşkıya karimez.

Çayır çürümez, 꼐şgıya g꼁rimez.
459. Çayırda tay beğenen, düğünde kız beğenen yanılır.

Çayırda tay b꼈nen, düynde gız b꼈nen y꼁꼴ılır.
460. Çekişmeden berkişilmez.

Çe꼲işmeden ber꼲işilmez.
461. Çelemin seyreği makbul.

Çelemi꼴 s꼐yr꼈 m꼁gbul.
462. Çerçi yükünü çağırır.

Çerçi yü꼲ünü ç꼃rır.
463. Çeyizi az olan kızın boşanması kolay olur.

C꼒zi az olan gızı꼴 boşanması gol꼐y olur.
464. Çıplak çıplak ile yatmış, çıplak dölleri olmuş.

Cılb꼁g cılb꼃nan yadmış, cılb꼁g dölleri olmuş.
465. Çiğ pişer, ham pişmez.

Çiy bişer, 꼲am bişmez.
466. Çingeneyi tahta oturtmuşlar, evvela babasını asmış.

Ci꼴꼨anı t꼁gda otuddurmuşlar, e꼴꼶evel babasını asmış.
467. Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar.

Çir꼶efe daş adma, üsd꼈 sıçırar.
468. Çirkin bürünür, güzel görünür.

Çir꼲in bürünür, gözel görünür.

469. Çirkinin bahtı çibikler.

Çir꼲ini꼴 b꼁gdı çibigler.
470. Çivi çiviyi söker.

Çivi çiv꼘y sö꼲er.
471. Çoban güttüğü sürüyü bilir.

Çoban güdd꼢 sürüy bilir.
472. Çoban, sürüsünün arkasından gider.

Çoban, sürüsünü꼴 꼁r꼲asından g꼐der.
473. Çobana verme kızı, ya koyun güttürür ya kuzu.

Çobana v꼐rme gızı, ya goyun güddürür ya guzu.
474. Çobanın gönlü olursa tekeden teleme çalar.

Çobanı꼴 göynü olursa te꼶eden teleme çalar.
475. Çocuğun giydiği, ihtiyarın yediği haram.

Çoc꼠꼴 g꼐yd꼒, ı꼲diyarı꼴 yid꼒 꼰꼁ram.
476. Çocuklunun (veya uşaklının) ağzı, çocuksuzun (veya uşaksızın) gözü oynar.

Çocuglunu꼴 (veya uş꼁glını꼴) 꼃zı, çocugsuzu꼴 (veya uş꼁gsızı꼴) gözü oynar.
477. Çok gezen ayağa bok bulaşır.

Çog gezen 꼁y꼃 bog bulaşır.
478. Çok sözde yalan, çok malda haram var.

Çog sözde yalan, çog malda 꼰꼁ram var.
479. Çoklukla iş tutasın, azlıkla yemek yiyesin.

Çogl꼠nan iş dutası꼴, azl꼒nan yimeg yiyesi꼴.
480. Çökelekten peynir olmaz.

Çö꼲elegden p꼐ndir olmaz.
481. Çöken deve kendine yer bulur.

Çö꼲en deve gennine y꼐r bulur.
482. Çölün yazından, körün nazından sakın.

Çölü꼴 yazından, 꼶örü꼴 nazından s꼁꼲ın.
483. Çömçe tutan elim olsun, ocaklıkta yerim olsun.

Çömçe dutan elim ossu꼴, oc꼁glıgda y꼐rim ossu꼴.
484. Çubuk kırılır "çıt" der, kütük kırılır "küt" der.

Çıbıg gırılır "çıd" d꼐r, 꼶ütüg gırılır "꼶üd" d꼐r.
485. Çürük beze yapışma, yapışırsan yırtılır; sonradan görme ile konuşma, seni görür tartılır.

Çürüg b꼐ze yapışma, yapışd꼒꼴 꼶imi yırtılır; s꼠nadan görm꼐ynen gonuşma, seni görür dartılır.
486. Çürük tahta çivi tutmaz.

Çürüg t꼁gda çivi dudmaz.
487. Dadananla kudurana dafar olmaz.

Dadanannan gudurana dafar olmaz.
488. Dadandırma sarı (veya kara) gelini, dadanırsa yine gelir.

Dadandırma sarı (veya gara) gelini, dadanırsa gene gelir.
489. Dağ adamı, hasta eder sağ adamı.

D꼁ğ adamı, 꼰꼁sde 꼐der s꼁ğ adamı.
490. Dağ ne kadar yüksek olsa da yine de üstünden yol geçer.

D꼁ğ n'꼃der yüsseg olsa da gene de üsdünden yol geçer.
491. Dağda bağı olanın çakalla davası eksik olmaz.

D꼃ğda b꼁ğı olanı꼴 ç꼁꼲alnan d꼁vası 꼈sig olmaz.
492. Dağda gez, belde gez; gene de insafı elden bırakma.

D꼃ğda gez, b꼐lde gez; gene de insafı elden bır꼁gma.
493. Dağdaki kekliğin bini bir paraya.

D꼃ğd꼁꼲ı 꼶egl꼒꼴 bi꼴i bi parıya.
494. Dağdaki keklik sayılmaz.

D꼁ğd꼃 꼶eglig sayılmaz.
495. Daim daim çiğdem çıkmaz ya, bazen de küsgüç kırılır.

Dayım dayım ç꼘dem çıgmaz ya, b꼁zen de 꼶üsgüc gırılır.
496. Daim daim düğün olmaz, kâhkeci kapıya gelmez.

Dayım dayım d꼦yn olmaz, 꼶꼃꼶eci gapıya gelmez.
497. Daldaki kazdan kümesteki tavuk iyi.

Dald꼃 gazdan 꼶ömesd꼈 tavıg 꼐yi.
498. Dam yanar, sıçan da beraber yanar.

Dam yanar, sıçan da bilabar yanar.
499. Dan gelsin, hayrı beraber gelsin.

D꼁꼴 gessi꼴, 꼲꼐yri de bilabar gessi꼴.
500. Dana (veya sona) kalan dona kalır.

D꼁꼴a (veya sona) galan do꼴a galır.
501. Danası olan darıkmamış.

Danası olan darıgmamış.
502. Danışan dağ aşmış, danışmayan düz yolda şaşmış.

Danışan d꼁ğ aşmış, danışmıyan düz yolda şaşmış.
503. Dar günde bol gezmeli, bol günde dar gezmeli.

Dar günde bol gezmeli, bol günde dar gezmeli.
504. Dar günün ömrü kısa olur.

Dar günü꼴 ömrü gıssa olur.
505. Darıdan aş, elden kardaş olmaz.

Darıdan aş, 꼐lden gardaş olmaz.
506. Davanın kötüsü olmaz.

D꼁vanı꼴 꼶ötüsü olmaz.
507. Davanın meyvesi yenmez.

D꼃vanı꼴 m꼐yvası yinmez.
508. Davetsiz gelen misafir döşeksiz oturur.

D꼃vadsız gelen misafir döşşegsiz oturur.
509. Davul bile dengi dengine.

Davıl bile de꼴gi de꼴gine.
510. Davulun sesi uzaktan hoş gelir.

Davılı꼴 sesi uz꼁gdan 꼲oş gelir.
511. Dedesinin yediği koruktan torununun dişi kamaşır.

Dedesini꼴 yid꼒 gorugdan torununu꼴 dişi gamaşır.
512. Değirme dudağı dudağa, değer kulaktan kulağa.

Deyrme dud꼃 dud꼃, deyer gul꼁gdan gul꼃.
513. Değirmenden gelenden pağaç umarlar.

D꼈rmenden gelenden p꼃c umallar.
514. Değirmene gelen nöbetiyle.

D꼈rmene gelen löbediynen.

515. Değirmene ne gelirse o öğütülür.

D꼈rmene ne gelirse o 꼢dülür.
516. Değme sarhoşa, yıkılana kadar gitsin.

Deyme ser꼲oşa, yı꼲ılan’꼃der g꼐dsi꼴.
517. Deli akıllansa bile samarığı kalır.

Deli 꼁꼲ıllansa bile samar꼒 galır.
518. Deli ananın akıllı kızını alacağına akıllı ananın deli kızını al.

Deli ananı꼴 꼁꼲ıllı gızını al꼁c꼃꼴a 꼁꼲ıllı ananı꼴 deli gızını al
519. Deli, dağı dolandığı değil, sahibini de dolandırır.

Deli, d꼁ğı doland꼒 d꼈l, s꼁bini de dolandırır.
520. Deli evden olmadıkça doyulmaz.

Deli evden olmadıgca doyulmaz.
521. Deli ile gitme yola, başına getirir belâ.

Del꼘ynen g꼐dme yola, baş꼂 getirir b꼐la.
522. Deli merak eder, akıllı sual eder.

Deli m꼁r꼁g 꼐der, 꼁꼲ıllı suval 꼐der.
523. Deli olmak kolay da saçma atması çetin.

Deli olm꼁g gol꼐y da saşma adması çetin.
524. Deli sevilir, densiz sevilmez.

Deli sevilir, de꼴siz sevilmez.

525. Deli uslanmaz, tunç paslanmaz.

Deli uslanmaz, tuc paslanmaz.
526. Deli vermiş, akıllı yemiş.

Deli v꼐rmiş, 꼁꼲ıllı yimiş.
527. Delikli taş yerde kalmaz.

Deligli daş y꼐rde galmaz.
528. Delilik gider de yeli gitmez.

Delilig g꼐der de y꼐li g꼐dmez.
529. Delinin değirmenini el dönderir, yel dönderir, sel dönderir.

Delini꼴 d꼈rmenini 꼐l döndürür, y꼐l döndürür, s꼐l döndürür.
530. Delinin uyuklaması da deli, sayıklaması da deli.

Delini꼴 uyuglaması da deli, sayıglaması da deli.
531. Deliye geçit yoklatırlar.

Deliye geçid yogladıllar.
532. Deliyi tutmak kolay, parayı tutmak zor.

Del꼘y dudm꼁g gol꼐y, par꼐y dudm꼁g zor.
533. Demirci deli olmalı, nacar akıllı.

Demirçi deli olmalı, nacar 꼁꼲ıllı.
534. Demirciden kömür alınmaz.

Demirçiden 꼶ömür alınmaz.
535. Demircinin yüreği demirden berk gerek.

Demirçini꼴 yür꼈 demirden berg gereg.
536. Demiri nem, yiğidi gam çürütür.

Demiri lem, y꼘di g꼁m çürüdür.
537. Denizin suyu kurur, demirin suyu kurumaz.

De꼴izi꼴 suyu gurur, demiri꼴 suyu gurumaz.
538. Densiz deve taşağı "Deh!" demeden sallanır.

De꼴siz deve d꼁şş꼃 "Dah!" d꼐meden sallanır.
539. Densizin devesi çansız öter.

De꼴sizi꼴 devesi ç꼁꼴sız öter.
540. Derdim bitti deme; Edi ile Büdü duyar deliğinden çıkar.

Derdim biddi d꼐me; Edi’ynen Büdü duyar del꼒nden çı꼲ar.
541. Dereye su gelinceye kadar kurbağanın gözü berelir.

Deriye su gelinciy’꼁der gurb꼃nı꼴 gözü berelir.
542. Dereyi, tepeyi sel bilir, iyiyi, kötüyü el bilir.

Der꼒y, dep꼒y s꼐l bilir, 꼐yiy, 꼶ötüy 꼐l bilir.
543. Dert de el ele yapışır gelir, keyif de.

Derd de el ele yapışır gelir, 꼶꼐yf de.
544. Dert gelmiş, derman da beraber gelmiş.

Derd gelmiş, derman da bilabar gelmiş.
545. Dert gitmez, adı değişir.

Derd g꼐dmez, adı d꼈şir.
546. Dert kantarla girer, dirhem dirhem çıkar.

Derd gantarnan girer, dirhem dirhem çı꼲ar.
547. Dert keyiften değil, üzüntüden gelir.

Derd 꼶꼐yfden d꼈l, üzüntüden gelir.
548. Dert söyletir, aşk yırlatır.

Derd s꼢ledir, 꼐şg yırladır.
549. Dervişe selavat dayanmaz.

Devrişe salavad dayanmaz.

550. Dervişin fikri ne ise zikri o.

Devrişi꼴 figri n꼐yse zigri o.
551. Deve bir pula, pul olmazsa neylemeli.

Deve bi pula, pul olmassa n꼐ylemeli.
552. Deve çökmedik ev olur da ölüm girmedik ev olmaz.

Deve çögmedig ev olur da ölüm girmedig ev olmaz.
553. Deve de büyük ama kırk tanesi bir eşeğin ardında yürür (veya gider).

Deve de b꼢g amma gırg tenesi bi eşş꼈꼴 ardında y꼐rir (veya g꼐der).
554. Deve kulağından aksamaz.

Deve gul꼃ndan 꼁gs꼁maz.
555. Deve sahibi, şan sahibi; koyun sahibi, mal sahibi; yeler onmaz bağ sahibi.

Deve s꼃bi, şan s꼃bi; goyun s꼃bi, mal s꼃bi; y꼐ler onmaz b꼃ğ s꼃bi.
556. Deve, suyu balballayarak içer.

Deve, suyu balall꼒yb içer.
557. Deve, deve yerine çökmez mi?

Deve, deve y꼐rine çögmez mi?
558. Deveci ile ahbap olanın kapısı büyük gerek.

Deveciynen 꼁꼰bab olanı꼴 gapısı b꼢g gereg.
559. Devenin derisi eşeğe tay olur.

Deveni꼴 derisi eşş꼈 tay olur.
560. Deveye burç lazımsa boynunu uzatır.

Deviye burc ılazımsa boynunu uzadsı꼴.
561. Deveyi yardan atan bir tutam ot.

Dev꼒y yardan atan bi tutam od.
562. Deveyi yük değil zelber yıkar.

Dev꼒y yüg d꼈l zelber yı꼲ar.
563. Devlet malı yılan kemiği.

Dövled malı yılan gem꼒.
564. Devletlinin karnı geniş gerek.

Dövledlini꼴 gannı g꼐꼴 gereg.
565. Dışarı gidenin işini Allah bilir.

Dışarı g꼐deni꼴 işini Allah bilir.
566. Dibi görünmeyen kuyudan su içilmez.

Dibi görünmiyen guyyudan su içilmez.
567. Diken battığı yerden çıkarılır.

Ti꼲en badd꼔 y꼐rden çı꼲arılır.
568. Dil (veya din) yıkılmazsa düşman yıkılmaz.

Dil (veya din) yı꼲ılmassa düşman yı꼲ılmaz.
569. Dil epsem, baş esen.

Dil ebsem, baş esen.
570. Dil küçük amma cürmü büyük.

Dil güccüg amma cürümü b꼢g.
571. Dilden gelen elden gelmez.

Dilden gelen elden gelmez.
572. Dilenci dilenciyi istemez, ev sahibi de hiçbirini istemez.

Dilençi dilenç꼘y isdemez, ev s꼃bi de h꼐çbirini isdemez.
573. Dilenci kız kadın olmaz, dilenmeden karnı doymaz.

Dilençi gız gadın olmaz, dilenmeden gannı doymaz.
574. Dilenci küsmüş, payını (veya rızkını) kesmiş.

Dilençi 꼶üsmüş, payını (veya rızkını) 꼶esmiş.
575. Dilencinin dilencisi olmaz.

Dilençini꼴 dilençisi olmaz.

- Düvenimizde bi alatirig motoru yogdu çalışam꼐ydıg; b꼁gdım M꼃medgilde bi tene boşda duriydı isdedim "Al seni꼴 ossu꼴 boş durma." d꼐diler. Gonşudan ald꼒m motoru Ali görmüş "Acıg bunu b꼃 v꼐r!" d꼐y. H꼐ç dilencini꼴 dilencisi olur mu? V꼐rmedim.

576. Dilim, bana giydirir kilim.

Dilim, b꼃 g꼐ydirir 꼶ilim.
577. Dilini dutanın başı dinç olur.

Dilini tutanı꼴 başı dinc olur.
578. Din yıkılmazsa düşman yıkılmaz.

Din yı꼲ılmassa düşman yı꼲ılmaz.
579. Dinsizin hakkından imansız gelir.

Di꼴sizi꼴 꼰꼁꼲ından imansız gelir.
580. Dirlik nerede, devlet orada.

Dillig n꼐rde, dövled orda.
581. Diş olmadan damak vardı.

Diş olmadan d꼁m꼁g varıdı.
582. Doğan, doğandan tatlı, doğacak ondan tatlı.

Doğan, doğandan dadlı, doğ꼁c꼁g ondan dadlı.
583. Doğru bir minare var ama onun da içi eğri.

Dorgu bi minare var amma onu꼴 da içi ergi.
584. Doğru duvar yıkılmaz.

Dorgu duvar yı꼲ılmaz.
585. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.

Dorgu s꼢liyeni do꼲uz 꼶övden govallar.
586. Doğru söyleyenin tepesi delik olur.

Dorgu s꼢liyeni꼴 debesi delig olur.
587. Doğru söz katarından belli olur.

Dorgu söz gatarından bell’olur.
588. Doğruluk dost kapısı.

Dorgulug dosd gapısı.
589. Doğuran avrat Azrail’i yenmiş.

D꼠ran avrad 꼄zr꼒yl’i y꼐꼴miş.
590. Doğurma ise herkes doğuruyor, besleme ise inek de besliyor.

D꼠rm꼐ysa her꼶eş d꼠riy, b꼐slem꼒yse ineg de b꼐sl꼐y.
591. Dokuz köyden kovulanı onuncu köyde asarlar.

Do꼲uz 꼶övden govulanı onuncu 꼶övde asallar.
592. Dost dost gerek, muamele dürüst gerek.

Dosd dosd gereg, m꼃mele dürüs gereg.
593. Dost evinde başını bağla, düşman evinde tırnağını kes.

Dosd evinde baş꼔 b꼃la, düşman evinde dınn꼃꼴ı 꼶es.
594. Dost gibi düşman.

Dosd 꼶imi düşman.
595. Dostluk başka, hesap başka.

Doslug başga, 꼰꼁sab başga.
596. Dostun eskisi, elbisenin aceri makbul.

Dosdu꼴 esgisi, elbiseni꼴 aceri m꼁gbul.
597. Dostun malını düşman gibi yemeli.

Dosdu꼴 malını düşman 꼶imi yimeli.
598. Dostun udu, cehennem odundan beter.

Dosdu꼴 udu, c꼁h꼁nnem odundan beter.
599. Dövüşmek istemeyen taşın büyüğüne yapışır.

D꼢şmeg isdemiyen daşı꼴 b꼢güne yapışır.

- 꼄ferim M꼁med’e! Garşısınd꼃ları꼴 o g꼁der gürültü patırdısına, 꼰꼁gsızl꼒na, öv꼲elerine garşılıg v꼐rm꼐yb gor꼲udm꼁g uçun daşı꼴 b꼢güne yapışıb her꼶eşi hösdürdü. 

600. Dövüşün meyvesi yenmez.

D꼢şü꼴 m꼐yvası yinmez.