background

GAZİANTEP'TE SÖYLENEN

ATASÖZLERİ

Atasözleri

İçeriklerin izah ve detayları kitaptadır.

901. Haneğin kısası makbul.

꼩꼁n꼈꼴 gıssası m꼁gbul.

- 꼩꼁n꼈 fazla uzadıb da garşiy bu꼴aldma. 꼩꼁n꼈꼴 gıssasını꼴 m꼁gbul old꼠nu bilm꼐y꼴 mi?

902. Haneğin tamamı deli ile uşağa söylenir.

꼩꼁n꼈꼴 temamı deliynen uş꼂 s꼢lenir.

- B꼁g s꼃 s꼢lediglerimi 꼐yice 꼁꼴nadı꼴 mı, y꼠sa temamını s꼢l꼐ym mi?

- Yog usda s꼢ledigleriy꼴 hepisinden ne d꼐meg isded꼒꼴i 꼁꼴nadım, tegrallam꼂 da gereg yog. Zaten 꼰꼁n꼒꼴 temamı deliynen uş꼃 s꼢lenir.

903. Haneğin yalanı olmaz, yanlışı olur.

꼩꼁n꼈꼴 yalanı olmaz, y꼃nışı olur.
904. Haneğini pişir de söyle!

꼩꼁ne꼴i bişir de s꼢le!
905. Hanek dediğin peynir dürümü, bir sen ısırırsın bir karşındaki.

꼩꼁neg d꼐d꼒꼴 p꼐ndir dürümü, bi sen ısırırsı꼴 bi garşı꼴d꼁꼲ı.
906. Hanek dediğin yaş deri, nereye çekersen oraya gider.

꼩꼁neg d꼐d꼒꼴 yaş deri, n꼐riye çe꼲erse꼴 oriya g꼐der.
907. Hanek ham deriye benzer, çektikçe süner.

꼩꼁neg 꼲am deriye be꼴zer, çegdigce süner.
908. Hanek hanek açar, hanek göt açar.

꼩꼁neg 꼰꼁neg açar, 꼰꼁neg göd açar.
909. Hangi taşı kaldırsan altından bir batman bok çıkar.

꼩꼁꼴gı daşı galdırsa꼴 altından bi badman bog çı꼲ar.
910. Hanımım ölürse eteğim yanar; kardeşim ölürse ciğerim yanar.

꼱anımım öld꼢 꼶imi et꼈m yanar; gardaşım öld꼢 꼶imi ciyerim yanar.
911. Haram para ya binaya ya zinaya.

꼩꼁ram para ya biniya ya ziniya.
912. Haramdan kâr olmaz.

꼩꼁ramdan 꼶ar olmaz.
913. Haramın binası olmaz.

꼩꼁ramı꼴 binası olmaz.
914. Harfene ile dağ kalkar.

꼩꼁rfen꼒ynen d꼁ğ k꼁꼲ar.
915. Herkesin kazanı kapaklı kaynar; kiminde dert kaynar, kiminde et kaynar.

Herkeşi꼴 gazanı gapaglı gaynar; kimisinde ed gaynar, 꼶imisinde derd gaynar.
916. Hasıt adamın karnı ekmeğe doymaz.

꼩꼁sıd adamı꼴 gannı egm꼈 doymaz.
917. Hasıt iflah olmaz.

꼩꼁sıd ifl꼁h olmaz.
918. Hasso hesabını bilir.

꼩꼁sso 꼰꼁sabını bilir.
919. Hasta ol benim için, öleyim senin için.

꼩꼁sde ol benim uçun, öl꼘ym seni꼴 uçun.
920. Hasta olan ölmez, vadesi gelen ölür.

꼩꼁sde olan ölmez, v꼁desi gelen ölür.
921. Hastalık kantarla gelir, miskalle gider.

꼩꼁sdelig gantarnan gelir, misgalnan g꼐der.

- Şu adama 꼐yi b꼁꼲ı꼴! Turb 꼶imi bi adamdı da n'oldu neden oldu bilm꼐ym birdenbire 꼰꼁sde olub y꼁t꼃 düşdü. Aha bi yıldır çe꼲iy. Birez birez düzelir 꼶imi oldu. D꼁꼰꼁 birez yadmalı, işe güce b꼁gmamalıymış. Boşa d꼐memişler, "꼩꼁sdelig gantarnan gelib misgalnan g꼐dermiş." d꼐yn.

922. Hatır alma, bir elma.

꼩꼁tir alma, bi alma.
923. Hatır için bok yenmez.

꼩꼁tir uçun bog yinmez.

- Ben s꼃 bu işi alma, yabma, b꼁gma çü꼴꼲ü s꼃bleri çog de꼴sizler; s꼠na uf꼁g bi 꼰꼁t꼂꼴da her an baş꼂 k꼁꼲allar d꼐dim. 꼩꼁tırlarını gırm꼐yb gene almışı꼴. 꼩꼁tir uçun bog yinmez 꼲ı!

924. Hatun getir de bey doğura.

꼱atın getir de bey d꼠ra.
925. Hayıf ölene olur.

꼩꼁yf ölene olur.
926. Hayır iş uzaya uzaya şer olur; şer iş uzaya uzaya hayır olur.

꼱꼈yr iş uziya uziya şer olur; şer iş uziya uziya 꼲꼒yr olur.
927. Hayır söyle komşuna, hayır gelsin başına.

꼱꼒ry s꼢le gonş꼂, 꼲꼒yr gessi꼴 baş꼂.
928. Hayırlının hayrına, hayırsızın şerrine.

꼱꼒yrlinin 꼰꼐yrine, 꼰꼐yrsizi꼴 şerrine.
929. Hayvan kaçar ininece, hasta iniler ölenece.

꼩꼁yvan gaçar inin’꼃der, 꼰꼁sde i꼴iler ölen’꼃der.
930. Hazıra dağ, sıcağa yağ dayanmaz.

꼩꼁zıra d꼁ğ, sıc꼃 y꼁ğ dayanmaz.
931. He de iş bitirir, yok da iş bitirir.

He de iş bitirir, yog da iş bitirir.

- Usda Allah’꼒 seviyse꼴 bu işimizi hemene yapıcı꼴 mı, yabm꼐ycı꼴 mı? Ne var yanı! H꼈 de iş bitirir, yog da iş bitirir. Bizi oyalama da ona göre başımızı꼴, işimizi꼴 çaresine b꼁꼰꼃g!

932. Hediye borç ödemez.

Hediye borc ödemez.
933. Hekim, hekim değil, başına gelen hekim.

꼩꼁꼶im, 꼰꼁꼶im d꼈l, başına gelen 꼰꼁꼶im.
934. Helâl ekmekle yağlı pilav yenmez.

꼩꼁lal egmegnen y꼃lı pilov yinmez.
935. Helâl maldan korkulmaz.

꼩꼁lal maldan gor꼲ulmaz.
936. Helâl parayla yağlı yüzlü aş yenmez.

꼩꼁lal par꼒ynan y꼃lı yüzlü aş yinmez.
937. Helva şirin, nefis kâfir.

꼩꼁vla şirin, nefis 꼶꼂fir.

- Geçennerde çarşıdan geçiy꼲en bi 꼶ebabcı düveninde bişirilen ciyer 꼶꼂bını꼴 go꼲usuna dayanam꼐yb ona garşı allercim olmasına r꼃men 꼰꼁vla şirin nefis 꼶꼂fir d꼐yb dayanamadım da bi şiş yidim.

Vay bunu yiyen sen misi꼴? G꼐ce seb꼁he g꼁der gaşıntıdan bi tüllü uyiyamadım.

938. Hepimiz uşaktan büyümeyiz.

Hepimiz uş꼁gdan b꼢m꼐yg.
939. Her adamın ekmeği yenmez, bazısı kursakta kalır.

Her adamı꼴 egm꼈 yinmez, b꼃zisi gurs꼁gda galır.
940. Her adamın kursağında buğday ekmeği olmaz.

Her adamı꼴 gurs꼃nda b꼤da egm꼈 olmaz.
941. Her avrat sarı kahküllü oğlan doğurmaz.

Her avrad sarı 꼶e꼶illi 꼠lan d꼠rmaz.
942. Her başın bir derdi var.

Her başı꼴 bi derdi var.
943. Her buluttan yağmur yağmaz, her avrat oğlan doğurmaz.

Her buluddan y꼃mır y꼃ğmaz, her avrad 꼠lan d꼠rmaz.
944. Her deliğe parmağını sokma; kiminden yılan çıkar, kiminden çiyan.

Her del꼈 b꼁rm꼃꼴ı sogma; 꼶iminden yılan çı꼲ar, 꼶iminden çiyan.
945. Her delinin başına bir bayrak dikilse bedestende bez kalmaz.

Her delini꼴 başına bi b꼁yr꼁g di꼲ilse bedesdende b꼐z galmaz.
946. Her dükkân kirası ile.

Her düven 꼶irasıynan.
947. Her düşüş bir öğreniş.

Her düşüş bi örgeniş.
948. Her evde bir kazan kaynar; kapağını açarsan içindekinin ne olduğunu bilirsin.

Her evde bi gazan gaynar; g꼁p꼃nı açarsa꼴 içind꼈ni꼴 ne old꼠nu bilirsi꼴.
949. Her evde bir kazan kaynar; kiminde et kaynar, kiminde dert kaynar.

Her evde bi gazan gaynar; 꼶imisinde ed gaynar, 꼶imisinde derd gaynar.
950. Her evlat bir it. Biri sağından kapar, biri solundan kapar.

Her evlad bi id. Biri s꼁ğı꼴dan gapar, biri solu꼴dan gapar.
951. Her hastalık ölüm getirmez.

Her 꼰꼁sdelig ölüm getirmez.
952. Her horoz kendi zibilliğinde öter.

Her 꼲oruz genni zibill꼒nde öter.
953. Her iflah olmayan deyyusun illa bir baş ağrısı var.

Her ifl꼁h olmiyan döyyüsü꼴 ille bi baş 꼁rgısı var.
954. Her iyiliğe iyilik olsaydı öküze bıçak olmazdı.

Her 꼐yil꼈 꼐yilig oss꼐ydı öküze pıç꼁g olmazdı.
955. Her sakalın ayrı bir tarağı var.

Her s꼁꼲alı꼴 ayrı bi d꼁r꼃 var.
956. Her vaktin bir padişahı var.

Her v꼁gdı꼴 bi padişahı var.
957. Her yiğidin bir yoğurt yiyişi var.

Her y꼘di꼴 bi y꼠rd y꼘şi var.
958. Her zaman kuyruklu yıldız mı doğar?

Her zeman guyruglu yıldız mı doğar?
959. Her gün pislik akan yerden bir gün süt aksa içilmez.

Her gün pislig 꼁꼲an y꼐rden bi gün süd 꼁gsa içilmez.
960. Herkes adam olur da herkes ağa olamaz.

Her꼶eş adam olur da her꼶eş 꼁ğa olamaz.
961. Herkes aklını kömeden almış.

Herkeş 꼁glını 꼶ömeden almış.
962. Herkes canı başı derdinde.

Herkeş canı başı derdinde.
963. Herkes dalının emeğini yer.

Herkeş dalını꼴 em꼈ni yir.
964. Herkes ekmeğini evinden getirir.

Her꼶eş egm꼈ni evinden getirir.
965. Herkes kârının rengine boyanır.

Herkeş 꼶ârını꼴 rengine boyanır.
966. Herkes kendi zibilliğinin horozu.

Her꼶eş genni zibill꼒ni꼴 꼲oruzu.
967. Herkes sevdiğini öper, bayram bahane.

Her꼶eş sevd꼒ni öper, bayram mahana.
968. Herkes yapar kaşığı ama marifet sapını ortaya düşürmede.

Her꼶eş yapar gaşş꼒 amma m꼁rifed sapını ortiya düşürmede.
969. Herkese sümüğü kaymak, tükrüğü bal.

Her꼶eşe süm꼢 g꼁ym꼁g, tü꼲ür꼢 bal.
970. Herkesin delisi evinde, derdi karnında.

Herkeşi꼴 delisi evinde, derdi gannında.

971. Herkesin kurdu kendisini yer.

Her꼶eşi꼴 gurdu gennini yir.

972. Her şey para ile namus ar ile alınır.

Her şey par꼐ynan namıs 꼁r'nan alınır.

973. Her şey vermekle azalır; ilim, vermekle çoğalır.

Her ş꼐y v꼐rm꼐ynen azalır; ilim, v꼐rm꼐ynen çoğalır.
974. Her şeyin geldi geldisi iyi olur.

Her ş꼐yi꼴 geldi geldisi 꼐yi olur.
975. Hırsız havfli olur.

꼱ır꼲ız 꼰꼁yfli olur.
976. Hırsıza beyler de borçlu.

꼱ır꼲ıza beyler de borclu.
977. Hırsızın içerden olursa istersen kırk kilit vur.

꼱ır꼲ızın içeriden olursa isderse꼴 gırk 꼶ilid vur.
978. Hırsızlık bir ekmekle, kahpelik bir öpmekle.

꼱ır꼲ızlıg bi egm꼈nen, g꼁hbelig bi öbm꼐ynen.
979. Hızlı giden atın boku seyrek düşer.

꼱ızlı g꼐den atı꼴 bo꼲u s꼐yreg düşer.
980. Hiç yoktan kösenin sakalı iyi.

H꼐ç yogdan 꼶öseni꼴 s꼁꼲alı 꼐yi.
981. Hizmetçiden hanım olanın bohçası hamama sığmaz.

꼱ızmadcıdan 꼲anım olanı꼴 bogcası 꼰꼁mama sımaz.

- Bey evind꼈 꼲ızmadcıya o evi꼴 beyi bi gün 꼁bey y꼁꼲ıb onu evini꼴 꼲anımı 꼐dmiş. So꼴u n’oldu biliymis꼒z?

O 꼲anım 꼐dileni꼴 forsundan, isdeglerinden, emillerinden geçilmez olub orda bulunan her꼶eş illallah 꼐dmiş ve 꼶öşgden ayrılmışlar.

982. Hoca evinde aş olmaz, kör gözünde yaş olmaz.

꼱oca evinde aş olmaz, 꼶ör gözünde yaş olmaz.
983. Hoca osurursa cemaat de sıçar.

꼱oca osurursa cem꼃d de sıçar.

984. Horantan ile kötü olma rızkın daralır; komşun ile kötü olma ömrün daralır.

꼱oranta꼴nan 꼶ötü olma ırızgı꼴 daralır; gonşu꼴nan 꼶ötü olma ömrü꼴 daralır.
985. Horoz kadar eri olanın harman kadar yeri olur.

꼱oruz g꼁der eri olanı꼴 꼲arman g꼁der y꼐ri olur.
986. Horozu çok olan yerin sabahı geç olur.

꼱oruzu çog olan y꼐ri꼴 seb꼃 g꼐c olur.

- Bu nası bi toblantı b꼐yle 꼲i? Her gafadan bi ses çı꼲iy, h꼐ç bi fi꼲ir bill꼒ne varılm꼐y.

E꼴 꼐yisi biz bunnarı꼴 so꼴ucunu beglem꼐yb v꼁gdımızı öldürm꼐yb hemene g꼐deg. Nası ossa 꼲oruzu çog olan y꼐ri꼴 seb꼁hi g꼐c olur.

987. Huy canın altında.

꼱uy canı꼴 altında.
988. Huyunu bilmediğin atın arkasında dolaşma.

꼱uyunu bilmed꼒꼴 atı꼴 꼁r꼲asında dolaşma.
989. Hürmetin fazlası bazen deve tepiğinden berk değer.

Hörmeti꼴 fazlası b꼁zen deve dep꼒nden berg deyer.

- 꼄ğam hele şu dolma da y꼒n gözel olmuş, "Beni yi!" d꼐yn yavralıb yüz꼈 b꼁꼲iy; aha şu da day’꼠lu igramı ossun, b꼁g şu 꼁cir dolması da 꼲ıyır 꼲ıyır ediy yinmez mi yanı?

- Y꼐ter yav! Benim gannım padl꼐ycı şindi. Fazla isral 꼐dme꼴 sona deve dep꼒 yimiş 꼶imi olurum da beni dogdura bileme zor ulaşdırırs꼔z!

990. Ilıya ılıya yaz gelir, soğuya soğuya kış gelir.

Ilıya ılıya yaz gelir, s꼠ğya s꼠ğya gış gelir.
991. Isıracak it dişini göstermez.

Isır꼁c꼁g id dişini gösdedmez.
992. Ismarıç hac, hac olmaz.

Ismarıc 꼰꼁c, 꼰꼁c olmaz.
993. İbibik sende bu göt var, daha çok yuvalar kokutursun.

İbibig sende bu göd var, d꼃 ç꼠g yuvalar go꼲udu꼴.
994. İbriğin olduğu yerde emzik konuşmaz.

Irb꼒꼴 old꼠 y꼐rde emzig gonuşmaz.
995. İbrik konuşursa emzik susar.

Irbıg gonuşursa emzig höser.
996. İç Pazarcık'ın suyunu, kuyruk doğduğunda belli olur.

İş Bazarc'꼒꼴 suyunu, guyrug d꼠d꼠nda bell’olur.
997. İhmalin devlete zararı var.

꼉hmalı꼴 dövlede zeralı var.

- Sen bu aşırı 꼐hmall꼒꼴nan yal꼔z sen s꼃 d꼈l ayle꼴e, gonşulara, insannara, h꼁dd꼂 dövlete bile zerallıg v꼐riysi꼴!

998. İki adam "Başında fesin yok." derse elini başına çal.

İ꼶i adam "Başı꼴da fesi꼴 yog." d꼐rse el꼒 baş꼂 çal.

- Her꼶eşi꼴 ten꼲idi꼴i görmemezlig, duymamazlıgdan gelib heb senseni 꼰꼁glı gösdedmiye çalışiysı꼴 da digg꼁d 꼐d çog y꼁꼴ıliysı꼴. So꼴unda sen b꼢g zerallı çı꼲arsı꼴. İ꼶i adam "Başı꼴da fesi꼴 yog." d꼐rse acıg el꼒 baş꼂 çal.

999. İki adam dinden ederse, bir adam candan eder.

İ꼶i adam dinden 꼐derse, bi adam candan 꼐der.
1000. İki deliye bir akıllı gerek.

İ꼶i deliye bi 꼁꼲ıllı gereg.
1001. İki döşeğin üstünde yatılmaz.

İ꼶i döş꼈꼴 üsdünde yatılmaz.
1002. İki gider bir kalır, bir gider yeri kalır.

İ꼶i g꼐der bi galır, bi g꼐der y꼐ri galır.
1003. İki güzel bir yastığa baş koymaz.

İ꼶i gözel bi yasd꼂 baş goymaz.
1004. İki güzelden peri, bir güzel bir çirkinden huri, iki çirkinden ölünün körü doğar.

İ꼲i gözelden bi p꼐ri, bi gözel bi çir꼲inden hörü, i꼲i çir꼲inden öll꼦y꼴 꼶örü doğar.
1005. İki kardeş dövüşmüş, içine deliler karışmış.

İ꼶i gardaş d꼢şmüş, içine deliler garışmış.
1006. İki kelle (veya koç kafası) bir kazanda pişmez.

İ꼶i 꼶elle (veya goç gafası) bi gazanda bişmez.
1007. İki köy harap olacağına bir köy şen olsun.

İ꼶i 꼶öv 꼲arab ol꼁c꼃na bi 꼶öv ş꼐n ossu꼴.
1008. İlk bahtım, altın tahtım.

İlg b꼁gdım, altın t꼁gdım.
1009. İlk kızı gelin ettiren anası, ikinci kızı gelin ettiren bacısı.

İlg gızı gelin 꼐ddiren anası, i꼲inci gızı gelin 꼐ddiren bacısı.
1010. İlkini tutmayan yükünü tutamaz.

İl꼶ini dudmiyan yü꼲ünü dutamaz.
1011. İnce yoğun bir imiş, incelmesem iyi imiş.

İnce y꼠ğn birimiş, incelmesem 꼐yiymiş.
1012. İneğin yüzüne bakılır, sütü ona göre sağılır.

İn꼈꼴 yüzüne b꼁꼲ılır, südü ona göre s꼃ğlır.
1013. İnkâr mahkemenin kilidi.

İn꼶ar m꼁hgemeni꼴 꼶ilidi.
1014. İnsan hatırını arar.

İnsan 꼰꼁tirini arar.
1015. İnsan kocar, derdi gencelir.

İnsan gocar, derdi gencelir.
1016. İnsan sözünden, hayvan yularından tutulur.

İnsan sözünden, 꼰꼁yvan yuralından tutulur.
1017. İnsan sümüğü ağır olur.

Adam süm꼢 꼃ğr olur.
1018. İplik pazarında Fatmacık'a kim bakar.

İblig bazarında Fadmac’꼂 꼶im b꼁꼲ar.
1019. İslâm'ın (veya Müslümanın) arsızı derviş, gâvurun arsızı keşiş olur.

İslâm'ı꼴 (veya Müslümanı꼴) 꼁rsızı devriş, 꼨avırı꼴 꼁rsızı 꼶eşiş olur.
1020. İstediğini söyleyen istemediğini işitir.

İsded꼒ni s꼢liyen isdemed꼒ni 꼐şidir.
1021. İş yaptıracağın eli kalaylayacaksın.

İş yabdır꼁c꼃꼴 eli gal꼐yl꼐ycı꼴.
1022. İş, adamın kalayı.

İş, adamı꼴 gal꼐yi.
1023. İşediğin deliği başkasına gösterme, sonra oraya sıçarlar.

İşed꼒꼴 del꼒 başgasına gösdedme, s꼠na oriya sıçallar.
1024. İşi olmayanın aşı olmaz.

İşi olmiyanı꼴 aşı olmaz.
1025. İşi olmayanın işi çok olur.

İşi olmiyanı꼴 işi çog olur.
1026. İşini bil de işleme.

İş꼒 bil de işleme.
1027. İşini bilmeyen çavuşlar, döner bokunu avuçlar.

İşini bilmiyen çavışlar, döner bo꼲unu avışlar.
1028. İşlerin kesatlığında müşterinin aşırı densizi gelir.

İşleri꼴 꼶esadl꼒nda müşdereni꼴 aşırı de꼴sizi gelir.
1029. İşsiz olan aşsız kalır.

İşsiz olan aşsız galır.
1030. İşsize iş bulunmuş, arsıza iş bulunamamış.

İşsize iş bulunmuş, 꼁rsıza iş bulunamamış.
1031. İştah dişinin dibinde.

İşdah diş꼘y꼴 dibinde.
1032. İt acından, bey kahrından ölür.

İd acından, bey g꼁hrinden ölür.
1033. İt de semiz ama eti yenmez.

İd de semiz amma eti yinmez.
1034. İt götünden tatlı nefes çıkmaz.

İd götünden dadlı nefes çıgmaz.
1035. İt iti yemiş; kuyruğuna gelince "Bu da bizdenmiş." demiş.

İt iti yimiş; guyr꼠na geld꼒 꼶imi "Bu da bizdenmiş." d꼐miş.
1036. İt itin kuyruğuna basmaz.

İt iti꼴 guyr꼠na basmaz.
1037. İt itin kuyruğunu bırakmaz (veya ısırmaz).

İt iti꼴 guyr꼠nu bır꼃gmaz (veya ısırmaz).
1038. İt kırkılmakla tazı olmaz.

İt gır꼲ılm꼒ynan tazı olmaz.
1039. İt olur da kuyruğu ayrı mı olur?

İt olur da guyr꼠 ayrı m'olur?
1040. İt sürü, mangır kazan.

İd sürü, m꼁꼴gır gazan.
1041. İt ulur, birbirini bulur.

İt ulur, biribirini bulur.
1042. İt, boku açlığından yer.

İd, bo꼲u aşl꼒ndan yir.
1043. İte dalaşmadan çalıyı dolaşmalı.

İte dalaşmadan çal꼖y dolaşmalı.
1044. İte it deme, sahibinin hatırı var.

İte id d꼐me, s꼃bini꼴 꼰꼁tiri var.
1045. İte köpeğe bulaşmamalı.

İte 꼶öp꼈 bulaşmamalı.
1046. İte vurmaktan sakındırmak iyi.

İte vurm꼁gdan s꼁꼲ındırm꼁g 꼐yi.
1047. İte vurmazlar, sahibinin hatırını sayarlar.

İte vurmazlar, s꼃bini꼴 꼰꼁tirini sayallar.
1048. İti öldüreceğine yalını kes.

İti öldürec꼈꼴e yalını 꼶es.
1049. İti öldürene sürütürler.

İti öldürene sürüdüller.

1050. İtin aklı eksiği baklavadan pay umar.

İti꼴 aglı es꼒 p꼁glavadan pay umar.